Definicja pracy w szczególnych warunkach
Niektóre rodzaje pracy mogą narażać pracowników na utratę zdrowia, również o charakterze trwałym. Z tego względu ustawodawca wprowadził pojęcie pracy w szczególnych warunkach. Taki rodzaj pracy bowiem umożliwia przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury pomostowej, bądź prawa do rekompensaty (a tj. dodatku do emerytury). Z tego względu, kluczowym dla ustalenia czy dana praca była wykonywana w szczególnych warunkach jest zrozumienie jej definicji.
Wedle regulacji ustawowych prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.. Wykaz ten jest kluczowy bowiem ugruntowany pogląd Sądu Najwyższego wskazuje, że nie wszystkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla pracownika czynnikami są pracami w szczególnych warunkach, ale jedynie takie, które zostały rodzajowo wymienione w wykazie będącym załącznikiem do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
Pomocne dla uznania pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach, mogą być również zarządzenia resortowe poszczególnych ministrów, które to zawierają szczegółowy wykaz stanowisk, których zajmowanie może zostać uznane za pracę w szczególnych warunkach. Warto zwrócić uwagę, iż Zakład Ubezpieczenia Społecznego, niejednokrotnie wydaje decyzje opierając się na zarządzeniach resortowych (a to ze względu na brak tożsamości stanowiska wymienionego w świadectwie pracy z tym w zarządzeniu), co jest działaniem błędnym.
Co więcej, elementami niezbędnymi aby uznać poszczególną pracę za pracę w szczególnych warunkach jest jej wykonywanie jej stale (a więc codziennie) oraz w pełnym wymiarze (a tj. ubezpieczony zobligowany jest do wykonywania pracy w szczególnych warunkach przez cały czas swój pracy).
A zatem aby poszczególna praca mogła zostać uznana za pracę w szczególnych warunkach, musi:
- Być Wykonywana w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla pracownika czynnikami.
- Odpowiadać jednemu z rodzaju pracy, wskazane w wyżej wymienionym rozporządzeniu.
- Być wykonywać codziennie.
- Być wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy.