Funkcje oraz wymiar kary
Kara pozbawienia jest najsurowszą karą przewidzianą w polskim Kodeksie karnym. Polega ona na przymusowym umieszczeniu skazanego w zakładzie karnym. Jest to kara która odznacza się dużą dolegliwością. Niemniej jednak, należy zaznaczyć, iż pozbawienie wolności jest ograniczone w mniejszym lub w większym zakresie. Skazany bowiem zachowuje pewien zakres wolności, aby możliwym było spełnienie funkcji kary pozbawienia wolności. Warto również już na wstępie nadmienić, że kara pozbawienia wolności tak naprawdę przybiera 3 rodzaje – kary pozbawienia wolności od 1 miesiąca do 15 lat, kary 25 letniego pozbawienia wolności oraz dożywotnie pozbawienia wolności. Niniejszy artykuł skupi się wyłącznie pierwszym rodzaju kary pozbawienia wolności.
Funkcje
Przede wszystkim kara pozbawienia wolności pełni funkcję izolacyjną. Ma ona za zadanie odizolować przestępcę od społeczeństwa, aby zabezpieczyć społeczeństwo przez zagrożeniem jakie stwarza. Z drugiej strony kara ta odbiera możliwość popełnienia przestępstwa przez skazanego.
Kara pozbawienia wolności pełni również funkcję prewencyjną. Ma ona skutecznie odstraszać społeczeństwo przed popełnieniem czynu zabronionego, a ukaranie sprawcy ma służyć jako przykład dla innych.
Ponadto kara ta pełni również funkcję odwetową (odpłata za popełnione zło), kompensacyjną (ma umożliwić naprawienie szkody wyrządzonej przez przestępstwo) oraz poprawczą (ma oddziaływać na skazanego, by skłonić go do poprawy).
Granice czasowe
Tak jak wskazałam na wstępie, rodzaj kary pozbawienia wolności omawiany w niniejszym artykule może być orzeczony w miesiącach i latach w przedziale czasowym od 1 miesiąca do lat 15. Są to granice względnie sztywne, bowiem nie można jej przekroczyć przy zwykłym wymiarze kary.
Podwyższenie górnej granicy kary pozbawienia wolności może nastąpić w przypadku nadzwyczajnego obostrzenia kary oraz wymierzenia sprawcy kary łącznej. Wówczas górną granicą kary pozbawienia wolności jest 20 lat.
Zastępcza kara pozbawienia wolności
Polskie prawo karne wykształciło również instytucję kary pozbawienia wolności jako kary zastępczej. Występuje ona w przypadku uchylania się skazanego od wykonania kar wolnościowych (czyli grzywny lub kary ograniczenia wolności) bądź niemożności ich wykonania. Co do zasady przyjmuje się, że jeden dzień pozbawienia wolności odpowiada dwóm stawkom dziennym bądź dwóm dniom ograniczenia wolności.
Wykonanie kary pozbawienia wolności
Co do zasady kara pozbawienia wolności wykonywana jest w zakładzie karny zamkniętym. Jednak od tej zasady są wyjątki, bowiem skazany może być również umieszczony w zakładzie typu półotwartego, a nawet otwartego, jeżeli będzie to odpowiedniejsze dla realizacji indywidualno – prewencyjnego celu kary.
Co więcej kara pozbawienia wolności może być wykonywana w systemie dozoru elektronicznego. Zatem kara izolacyjna jest wykonywana w warunkach nieizolacyjnych.