Czy najbliżsi ciężko poszkodowanych osób mogą domagać się zadośćuczynienia ?
Dla najbliższej rodziny osób ciężko poszkodowanych (np. będących w śpiączce po ciężkim wypadku) jest to traumatyczne przeżycie. Od wielu lat w orzecznictwie sądowym występowała rozbieżność w przedmiocie przyznania takim osobom zadośćuczynienia w związku z zerwaniem więzi rodzinnych. Jednakże w tym roku doszło do nowelizacji Kodeksu cywilnego, która to wprowadziła art. 4462 Kodeksu Cywilnego, dzięki któremu najbliżsi osób ciężko poszkodowanych mogą żądać odpowiedniego zadośćuczynienia.
Czym jest zadośćuczynienie ?
Zadośćuczynienie w przeciwieństwie do odszkodowania, jest świadczeniem przysługującym w przypadku szkód na osobie o charakterze niematerialnym. Co ważne zadośćuczynienie jest świadczeniem o charakterze jednorazowym. Jego główną funkcją jest zrekompensowanie szkody niematerialnej poniesionej przez poszkodowanego.
Rozmiar przyznanego zadośćuczynienia będzie zależał od wielu czynników, m.in. od:
- Rodzaju naruszonego dobra niematerialnego.
- Wieku osoby poszkodowanej.
- Stopnia oraz natężenia cierpienia.
- Ograniczeń w życiu codziennym np. w wykonywaniu codziennych obowiązkowych domowych, realizowaniu hobby czy niemożność wykonywania dotychczasowej pracy.
Tak więc rozmiar doznanej krzywdy oraz wysokość kwoty zadośćuczynienia będzie miała charakter mocno zindywidualizowany. Przy określeniu wysokości zadośćuczynienia Sąd będzie brał pod uwagę wszystkie elementy krzywdy, nawet te, które mogą ujawnić się w przyszłości.
Kiedy osoba najbliższa może żądać odszkodowania za zerwanie więzi rodzinnych ?
Nowo dodany do Kodeksu cywilnego art. 4462 w brzmieniu: „w razie ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, skutkującego niemożnością nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny poszkodowanego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.” stanowi podstawę żądania zadośćuczynienia przez najbliższą rodzinę osoby ciężko poszkodowanej. Aby możliwym było dochodzenie zadośćuczynienia z wyżej wskazanego przepisu musi zostać spełnionych kilka warunków.
Przede wszystkim żądać zadośćuczynienia za zerwanie więzi rodzinnych mogą wyłącznie członkowie najbliższej rodziny poszkodowanego. Jako osoby najbliższej rodziny poszkodowanego będzie można zakwalifikować takie osoby, które z poszkodowanym łączyły bardzo bliskiej więzi i relacje, a więc będą to w szczególności małżonek, rodzice czy dzieci (zarówno biologiczne jak przysposobione) poszkodowanej osoby.
Ponadto poszkodowany musi doznać ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Pod tym pojęciem można rozumieć sytuację, gdy poszkodowany doznaje bardzo poważnych obrażeń ciała, które skutkują m. in. śpiączką, stanem w którym zachowana jest przytomność, ale występuje brak świadomości czy stanem ciężkiego uszkodzenia mózgu. Niektóre poglądy w judykaturze wskazują iż na podstawie art. 4462 można potencjalnie byłoby również dochodzić zadośćuczynienia w związku z ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu psychicznym w przypadku np. poważnej choroby psychicznej bądź ciężkiej depresji.
Z brzmienia wyżej wskazanego artykułu wynika również, iż dobrem prawnym, które ma zostać naruszone są więzi rodzinne. Oznacza to, iż w wyniku wyjątkowo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie może być kontynuowana więź wynikająca z pokrewieństwa jak i więź emocjonalna pomiędzy poszkodowanym, a jego najbliższą rodziną. A więc będą to sytuację, gdy utrata normalnych relacji z poszkodowanym z powodu jego niesamodzielności do normalnej i samodzielnej egzystencji, będą powodowały u członków najbliższej rodziny ból i cierpienie.
Spełnienie powyższych warunków, umożliwia członkom najbliższej rodziny możliwość dochodzenia przed Sądem zadośćuczynienia za zerwanie więzi rodzinne.