Jak dokonać rozróżnienia ?

Uszczerbek na zdrowiu jest pojęciem prawnym, określonym przez Kodeks karny. Stopień uszczerbku na zdrowiu, który doznał pokrzywdzony wpływa na kwalifikację prawną oraz na granicę odpowiedzialności karnej.  Kodeks karny wyróżnia 3 rodzaje uszczerbku na zdrowiu – lekki, średni oraz ciężki. Niemniej jednak w praktyce często występuje problem z odpowiednim zakwalifikowaniem uszczerbku na zdrowiu. W związku z tym niniejszy artykuł będzie stanowił charakterystykę każdego rodzaju uszczerbku na zdrowiu.

Ciężki uszczerbek na zdrowiu

Przestępstwo spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu oznacza poważne, trwałe bądź długotrwałe naruszenie sprawności i funkcjonowania organizmu pokrzywdzonego. Kodeks karny wskazuje wprost, które z uszczerbków na zdrowiu należy uznać za ciężkie. Zgodnie z art. 156 Kodeksu karnego będzie to uszczerbek na zdrowiu w postaci:

  1. Pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia.
  2. Innego ciężkiego kalectwa. W judykaturze przyjmuje się, iż jest to zupełne zniesienie lub znaczne ograniczenie czynności ważnego narządu organizmu (np. oczu, nerek, płuc).
  3. Ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej. Za chorobę długotrwała uznaje się chorobę trwającą dłużej niż 6 miesięcy.
  4. Chorobę realnie zagrażającą życiu. Pod tym pojęcie należy rozumieć taki stan, gdy zostały istotnie zaburzone podstawowe czynności układów narządów organizmu (np. układu krążeniowego bądź układu oddechowego), które w każdej chwili mogą spowodować śmierć człowieka.
  5. Trwałej choroby psychicznej.
  6. Całkowitej lub znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie.
  7. Trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała, za które uważa się poważne, zewnętrzne zmiany na ciele prowadzące do znacznego obniżenia estetyki wyglądu osoby pokrzywdzonej.

Za spowodowanie przez sprawcę powyższych skutków grozi kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.

Lekki i średni uszczerbek na zdrowiu

Art. 157  Kodeksu karnego reguluje zarówno średni uszczerbek na zdrowiu (powyżej 7 dni) jak i lekki (poniżej 7 dni). W praktyce odróżnienie tych dwóch uszczerbków na zdrowiu jest trudne, gdyż ciężko jest wyznaczyć pomiędzy nimi jasne i precyzyjne granice. Dla wyznaczenia granicy należy przyjąć obiektywne czynniki, które wpływają na czas przywrócenia normalnego funkcjonowania organizmu. Nie można opierać dokonania rozróżnienia, na subiektywnych odczuciach osoby pokrzywdzonej, długością hospitalizacji czy czasem niezdolności do pracy.  W postępowaniu karnym to do lekarza biegłego będzie należało dokonanie kwalifikacji stopnia uszkodzenia ciała.

Prawidłowe zakwalifikowanie stopnia uszczerbku na zdrowiu ma kluczowe znaczenie dla odpowiedzialności karnej oraz trybu ścigania przestępstwa.

Przestępstwo spowodowania lekkiego uszczerbku na zdrowiu zagrożone jest grzywną, karą ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2. Ponadto przestępstwo to jest ścigane z oskarżenia prywatnego, chyba że pokrzywdzony jest osobą najbliższą zamieszkującą wspólnie ze sprawcą.

Natomiast przestępstwo spowodowania średniego uszczerbku na zdrowiu  zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Ściganie tego przestępstwa dokonuje się z oskarżenia publicznego.