Dzień jak co dzień. Spędzasz kolejną godzinę w pracy, aż tu nagle z codziennego marazmu budzi nas wezwanie na rozmowę do szefa. Rozmowa trwa kilka minut. Szef ogranicza się do poinformowania Cię o obniżeniu Ci wynagrodzenia o 300,00 zł w skali miesiąca. Wychodzisz i zastanawiasz się nad dwoma rzeczami: „Dlaczego?” oraz „Co robić?. Na te i inne pytania odpowiem w niniejszym artykule.
Udzielając odpowiedzi na powyżej zadane pytania, w pierwszej kolejności należy się zastanowić czy nasz pracodawca może w ogóle z dnia na dzień podjąć decyzję o obniżeniu naszego dotychczasowego wynagrodzenia. Odpowiedź brzmi „tak”, ale wbrew powszechnemu mniemaniu przy podejmowaniu i komunikowaniu tej decyzji pracownikowi jest on ograniczony przepisami Kodeksu Pracy. I tu uwaga… W polskim prawie pracy istnieje bowiem coś takiego jak wypowiedzenie wynikających z umowy warunków pracy i (lub) płacy.[1] Nazywane jest ono zwyczajowo wypowiedzeniem zmieniającym i tym właśnie sformułowaniem w niniejszym artykule będę się posługiwać.
Wypowiedzenie zmieniające jest narzędziem zazwyczaj wykorzystywanym przez pracodawców w przypadku braku woli zawarcia porozumienia zmieniającego między stronami umowy o pracę czyli między pracownikiem, a pracodawcą. Ma ono na celu zmianę warunków zawartej umowy o pracę. Co istotne, może dotyczyć każdego jej elementu tj. czy to zmiany wysokości wynagrodzenia pracownika czy też zmiany stanowiska pracownika. Wypowiedzenia zmieniającego wymaga jednak tylko warunków pracy i płacy, która ma charakter istotny. Dziś skupimy się na zmianie wysokości wynagrodzenia pracownika. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem sądowym są one zawsze uważane za istotne.
Zgodnie z Kodeksem Pracy[2] wypowiedzenie zmieniające uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano nowe warunki płacy (i pracy) na piśmie. Po pierwsze oznacza to, że ustne poinformowanie pracownika o dokonaniu takiej zmiany stanowi naruszenie przepisów prawa, a tym samym uzasadnia wystąpienie przez pracownika wobec pracodawcy z stosownymi roszczeniami (o czym więcej w kolejnych artykułach). Po drugie nie wystarczy samo poinformowanie pracownika i obniżeniu wynagrodzenia. Koniecznym jest bowiem podanie konkretnych warunków jakie od teraz będą pracownika wiązać np. po upływie okresu wypowiedzenia wynagrodzenie wynosić będzie 1.800,00 zł.
Co więcej, po wręczeniu nam wypowiedzenia zmieniającego, będąc zatrudnionym na umowie o pracę na czas nieokreślony, nie powinniśmy zadawać sobie już pytania „dlaczego?”, ponieważ pracodawca ma obowiązek nam taką decyzję pisemnie uzasadnić. Wypowiedzenie zmieniające musi, tak samo jak wypowiedzenie umowy o pracę, być zasadne – co oznacza, że musi występować obiektywna przyczyna uzasadniająca dokonanie tej zmiany. Nie może więc zmiana warunków płacy stanowić kaprysu naszego pracodawcy.
Udzielając odpowiedzi na zadane wyżej pytanie „Co robić?” wskazać należy, że na taką zmianę nie musimy się wcale godzić. Wraz z momentem wręczenia nam przez pracodawcę wypowiedzenia zmieniającego zaczyna biec termin… wypowiedzenia, czyli okres przejściowy tj. okres czasu poprzedzający moment rozpoczęcia stosowania wobec pracownika nowych warunków pracy. Okres wypowiedzenia zmieniającego wynosi dokładnie tyle ile wynosi na dzień jego wręczenia okres wypowiedzenia umowy o pracę. Każdy pracownik ma prawo przed upływem połowy okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków. Jeżeli zaś tego nie zrobi, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki, a więc po zakończeniu okresu wypowiedzenia obowiązywać już go będą nowe warunki. Co ważne, pracodawca o powyższym uprawnieniu do odmowy i terminie jego złożenia, ma obowiązek poinformować pracownika. W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia ze skutkami właściwymi dla rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę za wypowiedzeniem.
Kończąc te krótkie rozważania na temat wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy, pragnę Was już teraz zaprosić do lektury naszych kolejnych artykułów. Ponadto, w przypadku wątpliwości lub potrzeby pomocy w rozwiązaniu waszego problemu związanego z ze zmianą warunków waszego zatrudnienia – zachęcam do kontaktu.
[1] Art. 42 k.p.
[2] Art. 42 ust. 2 k.p.