Mobbing

Jakie konsekwencje może ponieść pracodawca?

Mobbing jest zjawiskiem występującym od zawsze rynku pracy. Często jednak zachowania te jednak nie są sankcjonowane, bowiem w tym zakresie występuje niewielka świadomość prawna społeczeńśtwa. Ofiary tego zjawiska nie wiedzą gdzie szukać pomocy, z jakich środków prawnych mogą skorzystać oraz w jaki sposób udowodnić, że do nękania doszło. Dlatego też, w niniejszym artykule postaram się wskazać podstawowe informacje dotyczące mobbingu oraz konsekwencji prawnych wynikających z jego stosowania.

Definicja

Według art. 94³ § 1 Kodeksu pracy mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Zgodnie z powyższą kodeksową definicją, aby można mówić o mobbingu muszą zostać spełnione łącznie następujące przesłanki:

1. Wstępują działania i zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi. Mogą to być działania różnorodne polegające na rozsiewaniu plotek, zmuszanie prac szkodliwych dla zdrowia czy grożenie przemocą fizyczną.
2. Oddziaływania te polegają na nękaniu i zastraszaniu. Nękanie lub zastraszanie powinno być zobiektyzowane. Zatem dla udowodnienia tej przesłanki nie wystarczą subiektywne odczucia ofiary.
3. Są one systematyczne i długotrwałe. Oznacza to, że sytuacje mobbingu powtarzają się wielokrotnie przez dłuższy czas.
4. Celem oddziaływania jest poniżenie lub ośmieszenie pracownika, odizolowanie go od współpracowników lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.
5. W efekcie u pracownika występuje zaniżona ocena przydatności zawodowej, poczucie poniżenia lub ośmieszenia albo nastąpiło odizolowanie go od współpracowników lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Odpowiedzialność pracodawcy

Warto wskazać, iż Kodeks pracy nakłada na pracodawcę obowiązek podejmowania działań antymobbingowych (np. poprzez umieszczenie w regulaminie pracy odpowiednich postanowień mających na celu przeciwdziałanie mobbingowi). Dlatego też, w przypadku wystąpienia mobbingu  pracodawca może zostać pociągnięty do odpowiedzialności, zarówno gdy sam dopuścił się działań zabronionych jak i wtedy gdy tolerował tego typu zachowania swoich pracowników.

Po pierwsze, gdy wskutek mobbingu pracownik doznał rozstroju zdrowia, może ona na drodze sądowej dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Ponadto, pracownik, który wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania, w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę.

Warto wskazać, że pracodawca może uwolnić się o odpowiedzialności z tytułu mobbingu, jeżeli wykaże, iż podjął realne działania antymobbingowe i oceniając je obiektywnie, da się potwierdzić ich potencjalną skuteczność.