Czy istnieje możliwość sprostowania aktu stanu cywilnego?
Przedstawmy następującą sytuację – spadkobierca udaje się do notariusza celem sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia. Niemniej jednak w trakcie sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia okazuje się, że w akcie zgonu znajduje się omyłka (np. w dacie zgonu spadkodawcy bądź w jego imieniu). W takim przypadku notariusz odmówi sporządzenia aktu i będzie wymagał przedłożenia aktu bez znajdującej się w nim omyłki. Niemniej jednak powstaje pytania – czy można dokonać sprostowania omyłki w akcie stanu cywilnego? A jeśli tak to w jaki sposób można taką omyłkę sprostować?
Czym jest sprostowanie i co może podlegać sprostowaniu?
W pierwszej kolejności należy wskazać czym jest sprostowanie i co podlega sprostowaniu. Otóż sprostowanie polega na zastąpieniu danych niezgodnych z prawdą obiektywną danymi zgodnymi z nią. W ostateczności sprostowane ma doprowadzić do prawidłowej treści aktu stanu cywilnego.
Sprostowane mogą być wszelkie akty stanu cywilnego, bez względu na ich datę sporządzenia. Sprostowany może być również zagraniczny akt stanu cywilnego przeniesiony do polskiego rejestru stanu cywilnego. Samo zaś sprostowanie aktu stanu cywilnego może odbyć się w dwóch trybach – administracyjnym oraz sądowym.
Administracyjny tryb sprostowania
Sprostowanie aktu stanu cywilnego w trybie administracyjnym dokonywane jest przez kierownika urzędu stanu cywilnego w sytuacji kiedy zostaną spełnione przesłanki wynikające z ustawy prawo o aktach stanu cywilnego. Przede wszystkim w tym trybie sprostowaniu podlega akt, który zawiera dane niezgodne z danymi zawartymi w aktach zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub z innymi aktami stanu cywilnego, o ile stwierdzają one zdarzenie wcześniejsze i dotyczą tej samej osoby lub jej wstępnych (np. akt małżeństwa można sprostować = aktem urodzenia tej samej osoby), albo z zagranicznymi dokumentami stanu cywilnego.
Sprostowanie aktu stanu cywilnego może być dokonane także na podstawie zagranicznego dokumentu stanu cywilnego. Ustawodawca postawił jednak warunek, aby dokument taki był uznawany za dokument stanu cywilnego w państwie jego wystawienia lub stanowił inny dokument zagraniczny potwierdzający stan cywilny, wydany w państwie, w którym nie jest prowadzona rejestracja stanu cywilnego, jeżeli zawiera on dane, które podlegają sprostowaniu, stwierdza zdarzenie wcześniejsze i dotyczy tej samej osoby lub jej wstępnych. Wymieniony katalog dokumentów, którymi można sprostować akta stanu cywilnego ma charakter zamknięty.
Jak wskazałam wyżej, sprostowania aktu stanu cywilnego w tym trybie dokonuje kierownik urzędu stanu cywilnego w formie czynności materialno – technicznej. Sprostowanie może zostać dokonane z urzędu na wniosek osoby, której akt dotyczy, jej przedstawiciela ustawowego, osoby mającej w tym interes prawny oraz prokuratora.
Sądowy tryb sprostowania
Sądowy tryb sprostowania aktu stanu cywilnego stanowi swego rodzaju „zamiennik” sprostowania tego aktu w trybie administracyjnym. Możliwość otwarcia drogi sądowej zależy bowiem od tego czy zmaterializowała się, któraś z przesłanek wyłączająca możliwość sprostowania aktu stanu cywilnego przez kierownika urzędu stanu cywilnego, a więc wtedy gdy:
- Sprostowanie aktu stanu cywilnego jest niemożliwe na podstawie akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub innych aktów stanu cywilnego, o ile stwierdzają one zdarzenie wcześniejsze i dotyczą tej samej osoby lub jej wstępnych albo zagranicznych dokumentów stanu cywilnego.
- Sprostowanie aktu stanu cywilnego przez kierownika urzędu stanu cywilnego nie jest możliwe wyłącznie na podstawie akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub innych aktów stanu cywilnego, o ile stwierdzają one zdarzenie wcześniejsze i dotyczą tej samej osoby lub jej wstępnych albo zagranicznych dokumentów stanu cywilnego.
Żądać sprostowania aktu stanu cywilnego przed sądem może osoba zainteresowana, prokurator oraz kierownik urzędu stanu cywilnego. Sprostowanie dokonywane jest przez sąd w postępowaniu nieprocesowym.